Schilderij reiniging van roet
Deze blog gaat over een schilderij reinigen van roet. In mijn vorige post over dit schilderij Jan Abel Wassenbergh vertelde ik over hoe we het schilderij hebben uitgelijst. Vervolgens gefotografeerd. En ook over de eerste test van het schilderij schoonmaken van de roetaanslag. Echter waren dit maar kleine tests om te zien hoe de verflaag er eigenlijk uit ziet. Zonder vuil en vernis. Want die post laat een test zien waar het vernis is verwijderd en de blauwe tinten van de lucht eruit knallen
.Het donkere schoorsteenstuk door Jan Abel Wassenbergh
Nu is de restauratie van het schilderij in volle gang. En op het moment ben ik druk doende met het schoonmaken van het schilderij. En wel het verwijderen van de dikke laag roet. Het schilderij is immers en schouwstuk. Het hing drie eeuwen boven een haard en daarna een kachel. Dan ben je verzekerd van een donkere laag roet. Hieronder het schouwstuk voor behandeling. Zou jij kunnen zeggen welke kleur haar jurk heeft?
Uitleg van het gebruikte reinigingsmengsel om het roet te verwijderen
Door het uitvoeren van tests kwam naar voeren dat het roet goed kan worden afgenomen met een gel. Het voordeel van een gel is dat deze op het oppervlak blijft staan en daar werkt waar het nodig is. Hiervoor is een Pemulen gel gemengd met een oplossing van een buffer (Bis Tris) zuurtegraad 7,5. Dit is echter niet genoeg om het roet af te nemen. Er is dan ook een metaalbinder Citroenzuur toegevoegd. Omdat roet vettig is voegde ik er proefondervindelijk een zeep bij. Dat werd de surfactant Brij®100. Want alle drie samen werken ze optimaal. De buffer zorgt voor een constante pH. Natuurlijk belangrijk voor de verflaag om geen schommelingen hierin te hebben. Dan pakt de metaalbinder de metaaldeeltjes die in het roet zitten. Tot slot kapselen de micelles van de surfactant het vette roet in.
Het reinigingsproces
Om het schilderij te reinigen van roet wordt het reinigingsmengsel met een wit synthetisch penseel aangebracht. Zo is direct zichtbaar of de transparante gel gaat verkleuren door het vuil. Ik breng het gel op een veld van ca. 10×3 cm. Daarna wrijf ik het gel over het verfoppervlak. Zeker onder UV licht (handlampje) is goed te zien of deze laag roet volledig is afgenomen. Vervolgens wordt de vuile gel met een wattenstaafje afgenomen. Het watje maak ik eerst licht vochtig (speeksel of een aangepast water). Niet te veel vocht want dat is niet wenselijk voor zowel de hechting van de verflaag als het linnen. Dan volgt de nareiniging. Deze is met een alphatisch oplosmiddel (terpentine zonder aromaten: Shellsol D40). Zo doende wordt blok voor blok het oppervlak gereinigd. Het oude vergeelde vernis komt nu te voorschijn. Dit is goed te zien op de overzicht foto hieronder. Daar is rechts in beeld de gele fluorescentie van de dikke oude vernislaag heel goed te zien.
Aanpassingen in het reinigingsproces
Echter bij enkele plekken is gebleken dat de watten vezels aan de randjes van de verfschollen blijft hangen. Dit gebeurt ook op plekken met verfverlies. Daarop is getest of het aanbrengen van een vulling een doeltreffende methode is om dit te voorkomen. Inderdaad blijkt de reiniging zo wel beter en veiliger te gaan. Echter soms breekt er een stukje verf af. Helaas is dat niet altijd te voorkomen. Dan wordt deze indien mogelijk terug geplaatst met een synthetische lijm. Jammer genoeg verbrokkelen de stukjes verf soms. Het gaat hier om stukjes verf van halve milimeters! Dus super klein!
Het resultaat van de reiniging van het schilderij
